"e-imza" senet hükmünde olacak

28/09/08

E-imza ile oluşturulan elektronik veriler senet hükmünde olacak .
TBMM
Adalet Komisyonunda, yargılamanın doğru, hızlı ve etkin yürütülmesini
sağlamak amacıyla hazırlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının, 60
maddesi daha kabul edildi.

Komisyon, 458 maddelik Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının, bugün 66 maddesini görüştü.

Bu maddelerden 60'ı kabul edilirken, 6'sı daha sonra görüşülmek üzere bırakıldı.

Bugün
kabul edilen maddelere göre, taraflardan her biri, yaptığı usul
işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilecek. Islah eden taraf,
ıslah sebebiyle geçersiz hale gelen işlemler için yapılan yargılama
giderleri ile karşı tarafın uğradığı zararları karşılamak üzere,
hakimin takdir edeceği teminatı, 7 gün içinde mahkeme veznesine
yatırmak zorunda olacak. Aksi halde, ıslah yapılmamış sayılacak.

Islahın,
davayı uzatmak ve karşı tarafı rahatsız etmek gibi kötü niyetli
düşüncelerle yapıldığı anlaşılırsa, mahkeme ıslahı dikkate almadan
karar verecek. Hakim, ayrıca, kötü niyetle ıslaha başvuran kişiyi,
karşı tarafın zararlarını ödemeye ve 500 TL'den 5 bin TL'ye kadar
disiplin para cezasına mahkum edebilecek.

-İSPAT HAKKI-

İspat hakkı, taraflar bakımından bir yük olmanın ötesinde, aynı zamanda kanuni bir hak olacak.

Hukuka aykırı olarak elde edilen deliller, mahkeme tarafından olayın ispatında dikkate alınmayacak.

İspat
yükü, bir olayla ilgili hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa
ait olacak. Diğer taraf da ispat yükünü taşıyan tarafın iddiasının
doğru olmadığı hakkında delil sunabilecek.

Mahkemeye getirtilmesi mümkün olmayan deliller, bulunduğu yerde incelenebilecek veya dinlenebilecek.

-BELGE VE SENET AYRIMI-

Tasarıya
göre, belge ile senet kavramları birbirinden ayrılacak. Belge, senet
kavramını da içine alacak şekilde bir üst kavram olacak.

Buna
göre, uyuşmazlık konusu olayları ispata elverişli, yazılı veya basılı
metin, senet, çizim, plan, kroki, fotoğraf, film, görüntü veya ses
kaydı gibi veriler ile elektronik ortamdaki veriler ve bunlara benzer
bilgi taşıyıcıları belge olacak.

-SENETLE İSPAT ZORUNLULUĞU-

Bir
hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi,
ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin,
yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri, 500 TL'yi geçtiği takdirde
senetle ispat olunması gerekecek. Bu hukuki işlemlerin miktar veya
değeri, ödeme veya borçtan kurtarma gibi bir nedenle 500 TL'den aşağı
düşse bile senetsiz ispat olunamayacak.

İlamlar ile noter
senetleri, sahteliği ispat olunmadıkça kesin delil sayılacak.
İlgililerin beyanına dayanılarak noterlerin tasdik ettikleri senetler
ile diğer yetkili memurların görevleri içinde usulüne uygun olarak
düzenledikleri belgeler, aksi sabit sayılıncaya kadar kesin delil
sayılacak.

Güvenli elektronik imzayla oluşturulan elektronik veriler, senet hükmünde olacak.

İmza
atamayanların, mühür, bir alet ya da parmak izi kullanmak suretiyle
yaptıkları hukuki işlemleri içeren belgelerin senet niteliğini
taşıyabilmesi, noterler tarafından oluşturulmasına bağlı olacak.

-İNKAR ETMEK İSTERSE, SAHTE DİYECEK-

Taraflardan
biri, kendisi tarafından düzenlendiği iddia edilen belgedeki yazı veya
imzayı inkar etmek isterse, sahtelik iddiasında bulunmak zorunda
olacak. Aksi halde belge, aleyhine delil olarak kullanılacak.

Sahteliği iddia edilen belge, mühürlenerek mahkeme tarafından saklanacak.

Resmi
bir senetteki yazı veya imzayı inkar eden tarafın bu iddiası, ancak
ilgili evraka resmiyet kazandıran kişiyi de taraf göstererek açacağı
ayrı bir davada incelenip karara bağlanabilecek.

-SAHTELİK İDDİASINDA BULUNAN KİŞİNİN KÖTÜ NİYETİ-

Sahtelik
iddiası sonunda haksız çıkan taraf kötü niyetliyse, ertelenen her bir
duruşma için celse harcına ve 100 TL'den az olmamak üzere, sahteliği
iddia edilen senetteki miktar veya değerin yüzde 10'u oranında
tazminata mahkum edilecek. Resmi senetteki imza veya yazı inkar
edildiğinde, bu miktar ve oranlar 2 katı olarak uygulanacak.

Mahkemeye getirtilmesi zor veya sakıncalı belgeler, hakim veya görevlendireceği bilirkişi tarafından, yerinde incelenecek.

Mahkemeye yabancı dilde belge sunan taraf, bu belgenin tercümesini de sunmak zorunda olacak.

-MAHKEMELERDE YAPTIRILAN YEMİN-

Tasarıyla, mahkemelerde yaptırılan yemin yeniden düzenleniyor.

Davanın çözümü bakımından önem taşıyan, çekişmeli olan ve kişinin kendisinden kaynaklanan olaylar, yeminin konusunu oluşturacak.

Uyuşmazlık konusu olayın ispatı için yeminden başka delili olduğunu beyan eden taraf da yemin teklif edebilecek.

Yemin teklif edilen kimse, duruşmaya gelmediği takdirde, kendisine yemin için davetiye çıkarılacak.

Tasarının,
mahkemelerde, ''Allahım ve namusum üzerine yemin ediyorum'' diye
yapılan yemini, ''Bana sorulan sorular hakkında gerçeğe uygun cevap
vereceğime ve hiçbir şey saklamayacağıma namusum, şerefim ve kutsal
saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ediyorum'' şeklinde
değiştiren maddesi, müzakere edildikten sonra atlandı.

-SAĞIR VE DİLSİZLERİN YEMİNİ-

Okuma
ve yazma bilen sağır ve dilsizler, yemin hakkındaki beyanlarını yazıp
imzalayarak; okuma ve yazma bilmeyen sağır ve dilsizler ise
işaretlerinden anlayan bir bilirkişi aracılığıyla yemin edecek.

Hakim, yemin edecek kimse hasta veya özürlü ise o kişilere bulunduğu yerde yemin ettirecek.

Komisyon, bugünkü maddelerle birlikte tasarının 222 maddesini kabul etti.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısının görüşmelerine yarın da devam edilecek.